Toegang tot geld voor impactvolle bedrijven

Opslagsystemen voor duurzame energie, bioharsen voor biologisch afbreekbare producten, agrarische bedrijven die de omschakeling naar duurzaam maken door natuurinclusief te gaan boeren of juist voor innovatieve technische oplossingen kiezen. Het zijn maar een paar voorbeelden van de diversiteit aan projecten waar het Groenfonds dit jaar met financiering aan bij heeft kunnen dragen. Ik ben daar bijzonder trots op, want zonder financiering van ons en onze partners zouden deze en andere ontwikkelingen niet of lastig van de grond komen, en vooral: veel later. Het was een van de redenen voor het Groenfonds om eind vorig jaar Duurzame Ontwikkelingsdoelstelling SDG18 te lanceren: toegang tot geld voor impactvolle bedrijven die de wereld schoner en duurzamer maken! Want iedereen met een groen, vernieuwend plan moet toegang hebben tot geld. Daar staan we als Groenfonds voor.

‘Later’ geen optie

Het jaar 2022 was in veel opzichten een roerig jaar. Tekenden de coronamaatregelen nog het begin van het jaar, vanaf februari stond de wereld op zijn kop vanwege de oorlog in Oekraïne. Die inval betekende ook het begin van een nieuwe energiecrisis, waar iedereen de gevolgen van merkte en voelde. Gerechtelijke uitspraken zorgden voor veel onrust rondom stikstofuitstoot, wat vooral bij de boeren tot begrijpelijke heftige emoties zorgde. In deze ‘snelkookpan’ werd één ding heel duidelijk: wachten kán niet meer. We zullen nu alle zeilen bij moeten zetten om de transitie naar duurzaam te maken, op alle vlakken. Dat is geen klus voor een groep alleen, daar zullen we allemaal onze schouders onder moeten zetten. Ook financieel.

SDG’s

De Verenigde Naties hebben een aantal jaar geleden zeventien Duurzame Ontwikkelings-doelstellingen, SDG’s, gepresenteerd, die ervoor moeten zorgen dat de wereld in 2030 een eerlijkere, schonere en betere plek is voor iedereen. Ze gaan over gelijkwaardigheid, toegang tot onderwijs en medische zorg, over behoud van biodiversiteit en tegengaan van klimaatverandering. Natuurlijk onderschrijven wij bij het Groenfonds deze zeventien doelen, en we leveren ook een positieve bijdrage aan een aantal daarvan met onze financieringen.

Om al deze doelen op tijd – we hebben nog krap zeven jaar – te bereiken, is er volgens ons nog een achttiende doelstelling nodig: toegang tot geld voor iedereen die zich actief inzet om de doelen te bereiken. Want, zonder visie, daarop gebaseerde plannen en gezamenlijke inspanningen, bereiken we niets. Maar als het geld om die plannen te realiseren ontbreekt, dan halen we de deadline helemaal niet of veel te laat. En te laat kunnen we ons als het gaat om klimaatverandering simpelweg niet permitteren. Wíllen we ons ook niet permitteren, want daarmee raken we ons eigen bestaan en dat van onze kinderen, kleinkinderen en zo verder.

Belangrijke rol voor financiële sector

In hun rapport ‘Financiering in transitie’ van eind 2022 stelde de Raad voor de leefomgeving en infrastructuur eind vorig jaar dat de financiële sector een belangrijke, zo niet cruciale, rol heeft en moet gaan spelen bij de transitie naar een duurzame economie. Nieuwe economische activiteiten moeten worden opgebouwd, veel bestaande activiteiten moeten worden af- of omgebouwd. En dat brengt financiële opgaven én risico’s met zich mee, zo staat in het rapport. Dat vraagt om een zeer actieve rol van de financiële sector om deze transitie naar een duurzame economie te kunnen maken én een sturende en steunende rol van de overheid daarbij.

Als voorzitter van het Groenfonds, dat al bijna dertig jaar de groene transitiefinancier van Nederland is, sluit ik mij uiteraard van harte aan bij de uitkomsten van dit rapport. Het bevestigt eens te meer wat wij al jarenlang uitdragen en gewoon doen. We begonnen in de jaren ’90 van de vorige eeuw met financiering van kwantiteit, meer natuur in Nederland. We evolueerden naar de transitiefinancier voor de kwaliteit, de groene leefomgeving en duurzame economie. Ja, dat brengt risico’s met zich mee. Soms krijg je de uitgeleende euro’s niet terug. Maar wat zijn die risico’s tegenover de zekerheid dat we het leven op onze planeet onleefbaar aan het maken zijn? De omslag maken naar een duurzame economie is niet de taak en verantwoordelijkheid van een individuele boer, of die ene fabriekseigenaar. Het is de taak, verantwoordelijkheid, nee: plicht van ons allemaal.

Toegang tot geld moet beter

Mijn pleidooi in dit voorwoord is dan ook een oproep aan overheden en alle financiële instellingen om gezamenlijk te zorgen dat die toegang tot geld voor vernieuwing en omschakeling er komt. Overheden hebben een rol in het zorgen voor wet- en regelgeving die ruimte biedt voor financiële oplossingen. Dat kan door zelf fondsen beschikbaar te stellen, zoals voor het Investeringsfonds Duurzame Landbouw (IDL) door het ministerie van LNV, of via de Regionale Ontwikkelingsmaatschappijen, ROM’s, die het mandaat hebben om vooruitgang te versnellen. En zo zijn er meer goede voorbeelden

Al deze voorbeelden hebben ook aanvullende financiële middelen nodig. Het Groenfonds werkt met verschillende banken samen om projecten met positieve impact voor onze wereld met financiering verder te helpen. Daar ben ik heel blij mee, want het zorgt voor een enorme boost voor de duurzame economie in Nederland. Het stokt echter ook. Door interne of internationale regels voor financiële instellingen, waardoor vernieuwende concepten niet passen binnen de ‘hokjes’ die gedefinieerd zijn. Of omdat het beleid van de (huis)bank – nog – niet voldoende is ingesteld op innovatie. Dat moet echt anders; ruimte bieden en richting wijzen voor innovatie en transitie zal de dynamiek ervan versterken en het ondernemerschap doen opbloeien.

Als ik begin volgend jaar – wanneer het Nationaal Groenfonds 30 jaar bestaat – terugkijk op dit jaar dan hoop ik van ganser harte te kunnen opschrijven: 2023 was het jaar waarin de duurzame economie volop tot bloei kwam, met steun voor en van iedereen!

Cees Veerman,
Voorzitter Nationaal Groenfonds